Effectief Leiderschap ‘’a piece of cake’’ – 2/4

BewegingVeroorzakers 9 Leiderschap - piece of cake 9 Effectief-leiderschap-a-piece-of-cake 2/4

Voorbeeldgedrag als krachtig instrument om de juiste leiding te geven aan je team.

In mijn vorig artikel ”Effectief leiderschap a piece of cake” heb ik de 80-20 regel van effectief leiderschap uitgelegd. Gebaseerd op de wet van Pareto van de Italiaanse filosoof Vilfredo Pareto. Hierin heb ik besproken dat van de 15 leiderschap strategieën, er drie zijn (de 20%) waarmee je als leider echt het verschil maakt: geef focus en richting, geef persoonlijke aandacht en wees het juiste voorbeeld. Deze 3 strategieën vergen de minste energie en leveren het meeste op.

In dit artikel ga ik verder in op ”wees het juiste voorbeeld”. Deze strategie wordt door de meeste leiders onvoldoende of geheel niet benut, terwijl de impact levensgroot is. Hoe werkt voorbeeldgedrag eigenlijk? Ons brein is onder andere geprogrammeerd om ervoor te zorgen dat we overleven en veilig zijn. Als we met andere mensen samen zijn is ons brein continue bezig te bepalen bij wie zijn we veilig en bij wie niet. Als een persoon congruent handelt in woorden en daden, dan voelen we ons bij hem of haar veilig. Er ontstaat dan vertrouwen in de persoon en dat is bepalend of we iemand willen volgen. Dit is precies de reden waarom soms een informele leider in een organisatie meer invloed heeft op de medewerkers dan de formele leidinggevenden. Deze persoon staat dicht bij de mensen en is sterk in voorbeeldgedrag.

De kracht van voorbeeldgedrag is niet iets nieuws. Waarom zetten veel leidinggevenden het dan zo weinig in?

Hier liggen 4 redenen aan ten grondslag:

Veel leidinggevenden zijn zich niet bewust dat hun eigen gedrag en daden veel meer sturing geven (in positieve en negatieve zin) dan wat ze zeggen tegen hun medewerkers. We onderschatten de kracht ervan enorm. Bij het opvoeden van kinderen werk dat net zo. Als je zegt dat ze niet zoveel TV moeten kijken, terwijl jezelf de hele avond achter de buis gekluisterd zit, dan begrijp je wel wat er gebeurt.
Vanwege onze positie of status permitteren we onszelf om een uitzondering te zijn. Omdat we de baas (of de ouder) zijn vinden we datgene wat we vragen van de ander zelf niet hoeven te doen. We voelen ons als leider daar te groot voor. In de huidige Corona crisis is Donald Trump daar een duidelijk voorbeeld van. Hij voelt zich te groot en te belangrijk om een mondkapje te dragen. Zie het negatieve effect op de bevolking van zijn gebrek aan voorbeeldgedrag (leiderschap) in het naleven van de regels.
Sommige dingen die we vragen van onze medewerkers vinden we zelf ook best lastig om te doen. Stel je voor dat wat we verwachten van de ander onszelf niet goed lukt? We zijn bang voor gezichtsverlies en om ons kwetsbaar op te stellen. Bijvoorbeeld een rolmodel zijn in gezond leven is best lastig: gezonde voeding eten, veel bewegen, niet roken, niet te veel alcohol drinken, etc.
Voorbeeldgedrag tonen vraagt ook om lef en risico’s durven nemen. Als je als leider het voortouw neemt in wat je vraagt van je mensen, moet je soms zelf als eerste een risicovolle stap nemen. Bijvoorbeeld als leider van een voetbalelftal als eerste het gevecht aangaan met de tegenstander: steviger de duels aangaan. Soms op het randje met alle mogelijke gevolgen op blessures. Net zoals koningen in de middeleeuwen die met gevaar voor eigen leven tijdens een oorlog voorop gingen in de strijd.

Als jij je leiderschap een stevige impuls wil geven, geef dan het goede voorbeeld van wat je van je medewerkers verwacht. Vooral in tijden van crisis maak je dan echt het verschil. Het vraagt wel om moed, kwetsbaar durven te zijn en je ego opzij te zetten.

Robert Tjoe Nij